door Isabella van den Bos
Na een uur graven onder een grafmonument waar gevierde burgers van de Mexicaanse provincie Jalosco zijn bijgezet, stuitten de delvers op de urn van Luis Barragán (1902-1988); een van Mexico’s grootste architecten. De grafvaas wordt geopend en Jill Magid, conceptueel kunstenares, schept een halve kilo as over in een plastic zak. De plastic zak doet ze in en doos, die ze de volgende dag in haar handbagage meeneemt naar haar huis in Manhattan…
In april van dit jaar krijgt Magid vanuit Zwitserland per koerier een diamant thuisgestuurd, 2.02 karaat met 1 gepolijst facet. Een Zwitsers bedrijf, gespecialiseerd in het persen van gecremeerde menselijke resten tot diamanten, heeft de as van Barragán veranderd in een diamant die in een ring is gezet. Het duurde uren voor Magid het doosje opende. Toen ze dat eindelijk deed moest ze huilen. “Het was veel emotioneler dan ik had verwacht,” vertelde ze aan The New Yorker.
Magid beweert dat ze de toestemming van de familie zwart-op-wit heeft. Een neef betwist dit. En zo wordt deze ring niet alleen een splijtzwam in de familie, maar zelfs in de kunstwereld. Want de inzet is zijn professionele archief: werelderfgoed dat voor iedereen toegankelijk zou moeten zijn. Rolf Fehlbaum, eigenaar van Zwitserse designmeubelproducent Vitra, kocht het archief van Barragán en de merknaam en bracht dit onder op de Vitra Campus. Het archief is niet toegankelijk, zelfs niet voor vakgenoten en onderzoekers. Magid wil de ring met Fehlbaum ruilen voor het archief en dat naar Mexico terugbrengen.
Barragán kreeg in 1980 de prestigieuze Pritzker Prize toegekend voor zijn geometrische felgekleurde gebouwen die allemaal in Mexico staan. De architect versmolt op volstrekt unieke wijze de typische haciënda met modernistische invloeden uit Amerika en Europa.
Jill Magid (1973) stelt in haar werk als kunstenares en schijfster machtspolitiek centraal. Sinds 2013 is zij bezig met The Proposal, het multimedia-project waarin ze ijvert voor openbaarmaking van de Barragán-archieven. Magid exposeerde in het Whitney in New York, Tate Modern in Londen en was in 2002 artist in residence, Rijksmuseum Amsterdam.
De architect-als-sieraad was deze zomer te zien op de expositie The Proposal in Kunsthalle Sankt Gallen, Zwitserland. Het laatste woord over deze machtsstrijd annex sieraad is nog niet gezegd. Wordt vervolgd….